Răng tự nhiên bị vỡ do đâu? Cách xử trí an toàn – Bác sĩ trả lời

Bỗng một ngày răng tự nhiên bị vỡ ra, bạn đang cảm thấy lo lắng về tình trạng này. Răng có thể không gây ra bất kỳ khó chịu nào, không cảm thấy đau. Tuy nhiên, cũng có nhiều trường hợp răng vỡ ra kèm theo chảy máu, đau buốt khó chịu… Thậm chí chỗ răng vỡ ra tạo hình dạng gồ gề, sắc cạnh làm tổn thương niêm mạc lưỡi, má.

Bạn đang tìm hiểu xem vì sao răng tự nhiên lại bị vỡ ra và không biết liệu rằng nó có tiếp tục vỡ nữa hay không, tình trạng này có cần xử trí như thế nào cho an toàn. Hãy đọc kỹ bài viết dưới đây được Bác sĩ Cường tổng hợp lại tất cả các trường hợp răng bị vỡ và giải pháp điều trị hiệu quả nhất.

Nếu có bất kỳ vấn đề nào cần tư vấn, hãy để lại câu hỏi ở phần bình luận phía dưới bài viết hoặc liên hệ ngay Bác sĩ Cường để được trực tiếp giải đáp các thắc mắc liên quan đến vấn đề răng của bạn bị vỡ.

Răng tự nhiên bị vỡ có những dạng nào?

Răng tự nhiên bị vỡ có nhiều kiểu, tùy theo lượng mô răng vỡ ra mà nguyên nhân và cách xử trí cũng hoàn toàn khách nhau. Do vậy, việc đánh giá răng vỡ thế nào là khá quan trọng, dưới đây là 3 dạng vỡ phổ biến nhất:

Vỡ một ít

Răng tự nhiên bị vỡ một ít mô răng bị vỡ ra như hạt sỏi, bạn không cảm thấy đau nhức, hay ê buốt. Hầu như bạn cảm thấy mọi thứ bình thường.

Vỡ nhiều

Răng đột nhiên vỡ ra một mảnh khá lớn, có khi cả gần một góc của răng hay thậm chí vỡ hơn nửa răng. Đây là tình trạng nghiêm trọng hơn. Nếu răng còn tủy bạn có thể bị ê buốt, đau nhức hay thậm chí nhức không thể nhai được.

Một số trường hợp răng vỡ lớn, nhưng không cảm thấy đau thì có thể tủy răng đã bị chết (răng đã chết tủy). Đây cũng là tình trạng vỡ răng phổ biến nhất, răng vỡ dần dần theo thời gian, có khi kém theo chảy máu từ răng ra ngoài, răng có mùi hôi khó chịu…

Răng vỡ và nứt sâu dưới nướu

Răng vỡ sâu dưới nướu, khiến một mảnh răng bị lung lay. Đây là tình trạng cũng hay phổ biến, thường khi vỡ sau khi chấn thương răng, va đập hay cắn vật cứng. Bệnh nhân có biểu hiện bị đau nhói khi vỡ và khi nhai chạm phải răng vỡ có biểu hiện đau.

Đây là loại vỡ răng nên được can thiệp sớm, tùy theo mức độ răng vỡ lớn dưới nướu nhiều hay ít mà điều trị bảo tồn lại răng hay bắt buộc phải nhổ bỏ. Cùng tìm hiểu rõ chi tiết hơn ở các phần tiếp theo.

Nguyên nhân răng bị vỡ ra

Có rất nhiều nguyên nhân khiến răng tự nhiên bị vỡ, Bác sĩ cho thấy nguyên nhân chủ yếu gây ra tình trạng này là mô răng bị yếu, tủy răng bị chết không còn nuôi dưỡng mô răng khỏe mạnh được. Để chi tiết hơn dưới đây là 5 nguyên nhân gây ra hiện tượng răng bị vỡ.

Sâu răng

Răng bị sâu lâu ngày phá hủy cấu trúc mô răng nhiều, đặc biệt là sâu răng ẩn mình. Chúng ta đều biết rằng về cấu trúc của mô răng có lớp men răng cứng chắc bao bọc bên ngoài răng, bên dưới lớp men là lớp ngà răng. Sâu răng phát triển nhanh bên dưới lớp men, phá hủy lớp ngà răng dần dần cấu trúc răng trở nên bị rỗng.

Khi đó chỉ cần một lực nhẹ lên bề mặt răng như cắn hai hàm lại hoặc va chạm vào thức ăn là đã đủ làm cho men răng bên trên bị vỡ ra. Do vậy việc chẩn đoán và phát hiện sâu răng sớm để kịp thời ngăn chặn tình trạng sâu răng phát triển lớn, phá hủy mô ngà răng nhiều, tránh được hiện tượng răng vỡ.

Răng chết tủy

Răng chết tủy khiến là nguyên nhân phổ biến nhất khiến răng bị vỡ ra, bởi tủy răng có chức năng nuôi dưỡng và cảm nhận cảm giác cho răng. Một khi tủy răng bị chết, mô men răng và ngà răng không còn được nuôi dưỡng khiến cho nó bị yếu đi, dễ vỡ và trở nên mục nát hơn theo thời gian.

Để bạn hình dung dễ hơn, tủy răng cũng giống như rễ cây, khi cây không còn rễ, thân cây trở nên khô cằn hơn, không còn dẻo dai theo thời gian, gỗ cây bắt đầu đổi màu và dần dần bị mục và dễ dàng bị vỡ ra.

Tương tự như ở mô răng, khi tủy răng bị chết, dần dần răng sẽ bị đen, xạm màu dần, nhận biết bằng cách so sánh với những răng bên cạnh, răng chết tủy có màu nâu hay tối màu hơn và độ cứng chắc sẽ giảm dần theo thời gian.

Do đó, răng bị chết tủy bác sĩ sau khi lấy sạch mô tủy bị hư ra thường sẽ trám bít lại và khuyến khích bệnh nhân bọc sứ lại răng đã lấy tủy. Điều này giúp mô răng được bao bọc bởi một lớp sứ bên ngoài, đề kháng với các lực tác động bên ngoài hạn chế vỡ hay gãy răng, giúp răng trắng và đều màu với răng bên cạnh.

Do chấn thương

Chấn thương răng cũng khiến răng bị vỡ, tùy theo lực tác động mạnh hay nhẹ và vị trí tác động mà răng bị vỡ ra mảng to hay ít. Có thể do va đập răng vào các vật cứng, do tai nạn hay cắn phải thức ăn cứng…

Nếu răng còn tủy thì khi răng va chạm với các vật cứng răng bị vỡ, nứt hay mẻ có hiện tượng đau, buốt hay nhói, thậm chí bị ê kéo dài sau đó.

Nếu răng đã chết tủy, khi chấn thương hầu như không bị đau, bệnh nhân chỉ thấy mô răng bị vỡ ra từng mảng, nếu vỡ mảng lớn, và vỡ sâu bên dưới nướu thì thường sẽ hơi bị đau, đôi khi chảy máu. Bệnh nhân không tự lấy được mảnh vỡ ra ngoài khiến cho việc nhai trở nên khó khăn vì khi nhai thức ăn chạm vào răng bị vỡ khiến cho bệnh nhân bị đau và khó chịu.

Trường hợp này bạn nên đến bác sĩ nha khoa để được gắp mảnh vỡ ra ngoài, đồng thời điều chỉnh mô răng còn lại sao cho đỡ sắc bén, giảm nguy cơ gây xước lưỡi, môi, má do cạnh của răng khứa vào.

Do mô răng yếu, có vết nứt hay bị mòn nặng trước đó

Răng tự nhiên bị vỡ ra còn do hiện tượng mô răng bị yếu, mô răng có vết nứt. Theo nhiều nghiên cứu cho thấy, càng lớn tuổi răng càng có nhiều vết nứt hơn. Điều này là do trong quá trình ăn nhai, răng thường xuyên phải nghiền nát thức ăn, những tác động nhỏ mỗi ngày tích lũy lại khiến mô răng bị nứt, tuy nhiên bằng mặt thường có thể rất khó để nhận biết được.

Một hiện tượng cũng rất phổ biến ở lối sống hiện đại đó là thói quen ăn đồ nóng và uống nước lạnh. Để dễ hình dung thì mô răng cũng giống như thủy tinh, khi thì tiếp xúc với nóng, sau đó tiếp xúc ngay với lạnh, điều này làm thủy tinh dễ nứt và vỡ ra. Tương tự như mô răng cũng dễ nứt khi người ta ăn uống với nhiều loại thức ăn, nước uống có nhiệt độ chênh lệch khách nhau.

Sự thay đổi nhiệt độ đột ngột, như từ nóng sang lạnh hoặc ngược lại rất có hại cho mô răng. Những vết nứt răng lâu ngày khiến cho răng tự nhiên vỡ ra.

Những vết nứt trên mô răng tích tụ lâu ngày, đặc biệt là những người lớn tuổi, đến một thời điểm, vết nứt trở nên sâu và dài ra khiến răng tự nhiên bị vỡ ra từng mảng.

Nhiều trường hợp do thói quen đánh răng mạnh tay, hay sử dụng bàn chải đánh răng không phù hợp, kem đánh răng chứa chất tẩy cao… khiến mô răng bị mòn, khi mô răng bị mòn lâu ngày dẫn đến gãy và vỡ răng.

Do nghiến răng lúc ngủ

Nghiến răng là một hành động hầu như không tự chủ trong lúc ngủ. Điều này tác động khá nhiều lên các răng, tuy vậy, hiện tượng này thường dẫn đến mòn răng hơn là vỡ răng tự nhiên.

Các thói quen xấu như cắn đồ cứng, dùng răng để mở chai, khui bia, cắn chìa khóa, cắn móng tay… cũng là một nguyên nhân tiềm ẩn có thể gây ra răng tự nhiên bị vỡ.

Việc chẩn đoán và tìm ra được nguyên nhân chính khiến răng tự nhiên bị vỡ là vô cùng quan trọng để bạn có phương án phòng ngừa hiện tượng này xảy ra đối với các răng còn lại khác. Đồng thời có phương án để xử trí đúng đắn nhất cho mỗi trường hợp gây ra răng vỡ khác nhau.

Mức độ nguy hiểm và biến chứng có thể gặp phải khi răng tự nhiên bị vỡ

Khi răng tự nhiên bị vỡ, tùy theo mức độ mà gây ra những ảnh hưởng cho mỗi người khác nhau. Nhưng đa phần sau khi vỡ răng thường có cạnh sắc, bén dễ gây vướn, cộm và cọ sát làm tổn thương niêm mạc miệng, lưỡi, môi má.

Nếu răng tủy còn sống, răng sẽ bị ê buốt, có khi đau nhức kéo dài. Nếu không được lấy tủy hay xử trí kịp thời, tủy răng sẽ bị vi khuẩn bên ngoài xâm nhiễm vào, gây viêm tủy cấp, hoại tử tủy và lây lan nhiễm trùng vào trong xương hàm, gây tiêu xương và áp xe xương ổ răng, lung lay răng.

Nếu răng chết tủy, răng vỡ ra có thể rất hôi, có khi chảy máu, mô răng chết tủy không được bảo tồn sớm nó sẽ càng ngày càng mục nát và vỡ ra nhiều hơn. Đến cuối cùng không thể phục hồi lại răng, mà phải nhổ bỏ răng.

Khi nhổ mất răng, nếu là răng nhai chính thì phải trồng lại, điều này rất tốn kém chi phí. Đồng thời, răng sau khi vỡ ra sẽ tạo khoảng hở cho vi khuẩn xâm nhập vào bên trong răng nhiều hơn. Thức ăn dễ dàng nhồi nhét, mắc kẹt hay đọng lại bên trong răng đã bị vỡ gây hôi miệng, sâu răng lan vào các răng lân cận, viêm đường hô hấp, vi khuẩn xâm nhập sâu rất khó làm sạch.

Nếu vỡ răng cửa bệnh nhân sẽ ảnh hưởng nhiều về mặt thẩm mỹ, nếu vỡ răng cối, răng ăn nhai chính, sẽ giảm khả năng nhai và tiêu hóa thức ăn, việc nhai một bên còn lại lâu ngày sẽ dẫn đến lệch lạch về khuôn mặt, mất cân xứng 2 bên, lệch mặt…

Một lưu ý rằng tình trạng răng bị vỡ có khả năng cao sẽ tiếp diễn trên răng yếu theo thời gian. Nguy hiểm hơn là tình trạng mảnh vỡ răng sắc bén trôi theo thức ăn đi vào đường tiêu hóa (dạ dày, ruột…) gây ra tổn thương niêm mạc đường tiêu hóa, chày xước, chảy máu, nguy hiểm hơn là viêm loét, thủng ruột…

Xử trí răng bị vỡ

Khi bạn phát hiện ra răng của mình đã bị vỡ, việc xử trí kịp thời và đúng cách là rất quan trọng để ngăn ngừa những biến chứng tiềm ẩn và duy trì sức khỏe của răng miệng. Dưới đây là các phương pháp được nhiều chuyên gia nha sĩ áp dụng khi xử trí răng bị vỡ an toàn:

Xử trí tạm thời

Trước tiên và cũng là bước đặc biệt quan trọng, hãy lấy mảnh vỡ nhẹ nhàng ra ngoài nhanh chóng khi có thể. Nếu mảnh vỡ răng to và dính với mô nướu thì nên đến phòng khám chuyên khoa răng hàm mặt hay bệnh viện để được bác sĩ gắp ra ngoài.

Không nhất thiết phải giữ lại mảnh vỡ mang đến nha khoa hay phòng khám răng hàm mặt, bệnh viện như trước đây do vật liệu tái tạo mô răng còn chưa phát triển, một số bác sĩ cần bệnh nhân mang theo mảnh vỡ để gắn hay dán lại phục hồi răng.

Tuy nhiên, hiện nay vật liệt trám tái tạo lại răng vỡ rất đa dạng nên không cần thiết phải giữ lại mảnh vỡ để gắn lại như trước đây.

Bước tiếp theo, nên súc miệng sạch sẽ, loại bỏ các mảnh vỡ nhỏ khác còn sót trong miệng, hạn chế tối đa nguy cơ nuốt phải mảnh răng bị vỡ.

Do vị trí răng bị vớ thường rất bén và sắc cạnh, bạn nên đặt bông gòn che lên vùng này, giảm thiểu tối đa nguy cơ gây kích thích, tổn thương lên niêm mạc lưỡi và môi, má. Có thể lấy tay sờ nhẹ để cảm nhận mức độ sắc bén của răng, tuy nhiên hạn chế tối đa việc sử dụng lưỡi để cảm nhận, không lấy lưỡi liếm hay rà vào răng bị vỡ tránh lưỡi bị xước hay chảy máu.

Nếu không thể đến nha khoa, phòng khám chuyên khoa, bệnh viện răng hàm mặt được thì có thể sử dụng sáp nha khoa (mua ở tiệm thuốc tây), hoặc kẹo cao su không đường che lại vị trí răng bị vỡ. Tuy vậy, nếu chỗ răng vỡ không quá sắc cạnh thì không cần thiết che chắn.

Ăn uống nhẹ nhàng, nên nhai ở bên có răng không bị vỡ để tránh răng tiếp tục vỡ nhiều hơn và quan trọng hơn hết là nhanh chóng đến cơ sở nha khoa, phòng khám chuyên khoa răng hàm mặt để được xử trí càng sớm càng tốt. Tránh vi khuẩn sâm nhập sâu vào bên trong răng nhiều hơn.

Trám răng bị vỡ

Trám răng là cách xử trí nhanh chóng, an toàn và ưu tiên nhất khi răng tự nhiên bị vỡ thường áp dụng khi mẻ hay vỡ một mảnh nhỏ, chưa vỡ vào tủy răng, mô răng còn chắc chắn. Bác sĩ sử dụng vật liệu trám tái thạo lại mô răng bị vỡ ra, giúp răng hồi phục khả năng ăn nhai như ban đầu.

Lấy tủy răng bị vỡ

Khi vỡ răng lớn vào tủy, hoặc răng đã chết tủy trước đó, việc điều trị lấy tủy răng và trám bít lại ống tủy là chỉ định được các bác sĩ khuyến cáo thực hiện sớm để giảm đau, tránh viêm nhiễm lan rộng và giúp bảo tồn mô răng còn lại lâu dài.

Tuy nhiên, việc lấy tủy răng chỉ được thực hiện khi răng còn khả năng giữ lại và tiên lượng mô răng bị vỡ không quá to, mảnh vỡ không quá sâu bên dưới nướu. Nếu vỡ răng lớn và mô răng còn lại khá yếu thì lấy tủy răng cũng không thể giúp răng tồn tại lâu dài.

Bọc răng sứ

Bọc răng sứ có chỉ định cho răng sau khi lấy tủy và trám bít ống tủy, răng sau khi bọc sữ sẽ tồn lại lâu hơn, tránh nguy cơ răng bị mẻ tiếp diễn trong tương lai, giúp màu răng được đồng đều hơn, bởi sau khi lấy tủy, răng càng ngày càng xàm màu, đen dần đi nên việc bao bọc bởi lớp sứ bên ngoài mô răng giúp răng thẩm mỹ hơn.

Một số trường hợp trám răng bị bong nhiều lần, hoặc miếng trám lớn có nguy cơ rớt hay vỡ răng tiếp tục thì bác sĩ cùng chỉ định bọc sứ cho răng đó. Các răng bị vỡ còn lại 50% thân răng thường có chỉ định bọc răng sứ hơn là trám răng, bởi trám răng vỡ lớn có khả răng bị vỡ tiếp tục và miếng trám lớ có nguy cơ bị bong, rớt khi ăn nhai.

Nhổ bỏ răng

Phương phán cuối cùng cho trường hợp răng tự nhiên bị vỡ là nhổ bỏ răng. Cách này được chỉ định khi mô răng còn lại rất yếu, không có khả năng tái tạo lại, răng bị chết tủy lâu ngày gây nhiễm trùng lớn, thất bại khi điều trị lấy tủy răng. Mô răng còn lại quá yếu hay răng bị vỡ ra mảng lớn, sâu bên dưới nướu, mô răng bị nứt hay téc thì phải nhổ bỏ.

Bác sĩ thường kiểm tra và đánh giá bằng phim x quang chụp răng để đánh giá mô răng còn lại trong xương hàm, mà mặt trường khó đánh giá được. Nếu là răng cửa thẩm mỹ hoặc vùng răng ăn nhai chính thì sau khi nhổ răng phải trồng lại, còn nếu là răng khôn, răng thừa không tham gia vào chức năng ăn nhai, thẩm mỹ thì sau khi nhổ răng không cần thiết phải trồng lại.

Tóm lại, việc chỉ định trám răng, lấy tủy răng, bọc sứ hay nhổ bỏ răng tự nhiên bị vỡ tùy thuộc vào mức độ tổn thương mô răng, kích thước mảnh vỡ, nguyên nhân gây ra vỡ răng… tùy vào mỗi trường hợp lâm sàng cụ thể. Hãy liên hệ với Bác sĩ nha khoa ngay khi bạn phát hiện ra tình trạng răng của mình tự nhiên bị vỡ để được hỗ trợ và điều trị kịp thời nhất.

Các phòng ngừa răng vỡ

Để phòng tránh tình trạng răng tự nhiên bị vỡ ra, các bác sĩ nha khoa khuyến cáo như sau:

• Phát hiện và điều trị sâu răng sớm, tránh sâu răng lan rộng phá hủy cấu trúc mô răng lớn
• Răng sâu lâu ngày dấn đến viêm tủy răng, chết tủy thì nên đi lấy tủy, trám phục hồi lại răng hư tổn, tránh để mô răng càng ngày càng mục, yếu trong miệng lâu ngày.
• Tránh các thói quen xấu gây hại cho răng như: cắn vật cứng, mở nắp chai, cắn càng cua…
• Hạn chế stress, mang máng chống nghiếng khi ngủ để bảo vệ răng.
• Ăn thức ăn giàu canxi, tránh các chất acid gây mòn răng.
• Thay đổi thói quen ăn uống, tránh sự thay đổi nhiệt độ đột ngột, hạn chế tối đa việc ăn nóng và uống nước lạnh đồng thời.
• Đánh răng và vệ sinh răng miệng đúng cách, sử dụng bàn chải lông mềm, kem đánh răng chất lượng tránh răng bị mòn.
• Tái khám nha khoa định ký mỗi 6-8 tháng một lần để phát hiện sớm, điều trị dứt điểm sớm các bệnh lý về răng miệng.

Tóm lại bằng cách thực hiện các biện pháp phòng ngừa trên, bạn có thể giảm nguy cơ răng tự nhiên bị vỡ một cách tối đa. Cuối cùng để duy trì hàm răng chắc khỏe lâu dài hãy nhớ rằng, sự chăm sóc và bảo vệ răng miệng hàng ngày đúng cách và khoa học là chìa khóa để duy trì một nụ cười khỏe mạnh và tự tin suốt đời.

Nếu có bất kỳ câu hỏi cần tư vấn hay có nhu cầu tham khảo điều trị về tình trạng răng miệng của mình, liên hệ ngay Bác sĩ Cường – chuyên gia nha khoa phục hồi hàng đầu tại TPHCM để được biết thêm chi tiết cho trường hợp răng tự nhiên bị vỡ cụ thể của bạn.

Bài viết được tham vấn chuyên môn bởi Bác sĩ Cường chuyên khoa Răng Hàm Mặt

Nguồn tham khảo:

• https://www.webmd.com/oral-health/repairing-a-chipped-or-broken-tooth
• https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/21628-fractured-tooth-cracked-tooth
• https://www.healthline.com/health/how-to-fix-a-chipped-tooth