Viêm chóp răng: Nguyên nhân, chuẩn đoán ✅ điều trị TRIỆT ĐỂ

Viêm chóp răng khiến nhiều người lo lắng, không biết có nguy hiểm gì không, nguyên nhân nào gây ra và cách xử trí như thế nào triệt để. Bài viết này tổng hợp đầy đủ kiến thức giúp bạn hiểu rõ hơn về bệnh lý viêm quanh chóp răng này.

Viêm chóp răng là gì?

Viêm chóp răng hay còn gọi là viêm quanh chóp, là tình trạng viêm, nhiễm trùng xảy ra ở các tổ chức xung quanh vùng chóp chân răng thường do hậu quả của hoại tử tủy (tủy răng bị chết) gây ra.

Ở giai đoạn viêm quanh chóp răng cấp tính bệnh nhân thường có biểu hiện đau nhức răng, đặc biệt là đau nhiều hơn khi cắn chặt hai hàm răng lại hay cắn phải thức ăn. Do đó bệnh nhân có khuynh hướng nhai ở bên còn lại, bên không có răng bị viêm ở chóp.

Khi không được điều trị đúng cách ở giai đoạn cấp tính, bệnh nhân tự mua thuốc giảm đau hay kháng sinh để uống, triệu chứng đau nhức có thể sẽ giảm sau một vài ngày. Tuy nhiên bệnh lý vẫn còn đó, nó chuyển sang giai đoạn viêm quanh chóp răng mãn tính.

Viêm quanh chóp răng mãn tính thường không có biểu hiện gì khó chịu cho bệnh nhân, thông thường phát hiện thông qua thăm khám nha khoa định kỳ. Bác sĩ chụp x quang thấy quanh chóp răng có một vùng thấu quang, đen hơn các vùng khác, đây là tình trạng tiêu xương quanh chóp chân răng.

Nguyên nhân gây nên tình trạng viêm chóp răng

Viêm chóp răng có thể được gây ra bởi nhiều nguyên nhân khác nhau. Thông thường nhất là do sâu răng không được điều trị dẫn đến viêm tủy, tủy răng bị viêm sau đó bị chết (hoại tử tủy) và hậu quả là vi khuẩn trong tủy răng lan ra vùng chóp gây nên viêm quanh chóp.

Khi các vi khuẩn xâm nhập vào tủy răng qua lớp men và ngà răng cứng chắc sẽ cho tủy răng bị viêm rồi chết (hoại tử tủy). Sau khi tủy răng đã chết, vi khuẩn sẽ tiếp tục lan rộng và đi vào sâu hơn qua lỗ chóp răng để xâm nhập vào vùng tổ chức xung quanh chóp răng.

Do vi khuẩn từ tủy răng lan vào ra bên ngoài chóp răng

Vi khuẩn xâm nhập từ tủy răng chết ra bên ngoài chóp răng gây ra tình trạng viêm quanh chóp là nguyên nhân phổ biến nhất gây ra bệnh lý này. Khi tủy răng bị viêm hay bị nhiễm trùng dẫn đến hoại tử. Thông thường bệnh nhân sẽ đi khám để bác sĩ lấy tủy răng.

Nhưng nếu viêm tủy hay hoại tử tủy không được điều trị (lấy sạch tủy ra ngoài), một thời gian sau vi khuẩn từ mô tủy chết xâm nhập vào vùng quanh chóp răng lan ra xương hàm gây tình trạng viêm cấp tính ở vùng chóp.

Do bệnh lý viêm nha chu:

Viêm nha chu là tình trạng viêm nhiễm quanh răng thường là hậu quả của viêm nướu lâu ngày gây tiêu xương xung quanh răng. Khi xương quanh răng bị tiêu nhiều sẽ lan vào vùng chóp răng gây viêm quanh chóp.

Ở đây, thuật ngữ “nha chu” khiến nhiều người khó hiểu, “nha” nghĩa là “răng”, còn “chu” nghĩa là “chu vi”. Ghép lại viêm nha chu nghĩa là viêm nhiễm tổ chức xung quanh (chu vi) của răng.

Mô nha chu hay mô quanh răng bao gồm: nướu răng, dây chằng nha chu, xương ổ răng và cement chân răng. Hiểm nôm na nghĩa là các mô xung quanh răng bị viêm nhiễm đặc biệt là nướu và xương xung quanh răng bị tiêu, tiêu nhiều đến gần chóp răng, và vi khuẩn gây viêm sẽ gây ra tình trạng nhiễm trùng chóp răng.

Do chấn thương răng:

Răng bị chấn thương do tai nạn té ngã hay va đập vào nên cứng, dẫn đến mẻ răng, nứt răng hay thậm chí tét chân răng, gãy ngang răng hoặc nặng hơn là rơi răng ra ngoài.

Khi răng bị chấn thương phần chóp răng có các mạch máu và thần kinh rất có khả năng bị đứt, tổn thương và gây ra tình trạng viêm quanh chóp cấp tính. Nếu răng bị nứt hay gãy phần tủy trong răng sẽ lộ ra ngoài, tủy răng bị vi khuẩn tấn công vào, sau một thời gian bị nhiễm trùng tủy lan vào vùng quanh chóp.

Răng có thể bị lung lay, đau nhức đặc biệt là khi chạm phải răng.

Ngoài ra, chấn thương vùng chóp răng có thể do ăn nhai phải sạn, thức ăn quá cứng, một số bệnh nhân nghiến răng, cắn nắp chai bia… đều có nguy cơ gây ảnh hưởng đến răng nói chung và vùng chóp chân răng nói riêng.

Do sâu răng tới tủy và được trám lại nhưng không lấy tủy

Răng đã có tình trạng viêm tủy đau nhức nhưng không lấy tủy mà chỉ trám lại, theo thời gian sẽ gây viêm chóp răng do vi khuẩn còn tồn tại trong ống tủy chân răng lan ra ngoài xương hàm xung quanh chóp.

Do vậy, khi phát hiện sâu răng mới chớm nên đi khám và trám lại sớm, tránh tình trạng sâu răng nặng gây viêm tủy thì phải lấy tủy trước rồi mới trám lại, chứ không chỉ trám mà không lấy tủy.

Do điều trị tủy chưa tốt – lấy tủy răng không sạch hết:

Lấy tủy răng không sạch hết hoặc điều trị tủy làm đẩy chất trám, vi khuẩn ra ngoài chóp cũng là nguyên nhân gây ra bệnh lý viêm chóp răng.

Viêm chóp chân răng đặc biệt là viêm quanh chóp mãn tính, do không có biểu hiện đau nhức hay sưng nề nhiều, bệnh nhân thường phát hiện vô tình khi chụp x quang, việc điều trị khá phức tạp và tốn nhiều thời gian. Do đó việc thăm khám kỹ lưỡng và điều trị đúng cách, lấy tủy răng sạch để tránh những nguy cơ biến chứng tiêu xương sau này.

Do bọc răng sứ chưa đúng kỹ thuật

Bọc răng sứ ngày trở nên phổ biến, trong quá trình bọc răng sứ răng thật phải được mài nhỏ lại, điều này có nguy cơ ảnh hưởng đến tủy răng. Việc bọc răng sứ nên được thực hiện bởi bác sĩ có kinh nghiệm và chuyên môn tốt, mài răng đúng kỹ thuật và ít nhất có thể để tránh ảnh hưởng đến tủy răng.

Khi tủy răng bị lộ ra khi mài răng sẽ dẫn đến viêm tủy do vi khuẩn xâm nhập vào, từ từ sẽ lan vào chóp răng gây ra viêm quanh chóp. Do vậy một số răng đã bọc sứ rồi mà bị viêm nhiễm ở chóp răng có thể phải tháo bỏ răng sứ hoặc thậm chí phải nhổ bỏ răng.

Dấu hiệu nhận biết viêm chóp răng

Đối với viêm quanh chóp mãn tính rất khó để bệnh nhân tự nhận biết. Các bệnh nhân thường than phiền vùng nướu răng hay bị sưng, thỉnh thoảng có dịch mủ chảy ra, không đau hoặc chỉ đau nhẹ một vài hôm rồi tự động hết.

Tuy nhiên nằm bên dưới nướu là tình trạng viêm nhiễm ngày càng lan rộng, thỉnh thoảng bùng lên ở giai đoạn viêm chóp răng cấp tính, bệnh nhân thường có những biểu hiện sau:

• Răng bị sâu lớn hoặc có miếng trám lớn hay răng đã bọc sứ
• Răng có thể bị đổi màu hoặc có vết nứt
• Nướu răng có một nốt sưng, u nhỏ, thỉnh thoảng sưng lên
• Giai đoạn cấp tính có thể đau nhức dữ dội, bệnh nhân khó ăn nhai
• Đau tăng lên khi nhai chạm phải răng đang có viêm ở chóp
• Có thể kèm theo lung lay răng nhẹ
• Cảm giác như răng bị trồi lên, khiến bệnh nhân đau nhức khi cắn 2 hàm lại
• Có mủ hay sưng to ở nướu là tình trạng áp xe quanh chóp là một hậu quả của tình trạng viêm
• Sưng mặt ít gặp hơn
• Toàn thân có thể hơi sốt nhẹ, hôi miệng và mệt mỏi là những triệu chứng đi kèm.

Dù rằng các triệu chứng trên thường xuất hiện trên đa số các bệnh nhân đến khám, tuy nhiên có nhiều trường hợp có biểu hiện lâm sàng rất khác nhau thậm chí một số người không hề cảm thấy bất kỳ triệu chứng nào.

Do vậy, nếu đang bị đau, sưng nướu hay răng lung lay thì đừng chủ quan, hãy đi khám để bác sĩ chuẩn đoán, phát hiện sớm và điều trị triệt để tránh biến chứng tiêu xương hàm nghiêm trọng sau này. Đồng thời bệnh lý tiến triển sang giai đoạn mãn tính rất lâu mới có thể hồi phục như ban đầu dù có điều trị thật tốt.

Răng bị viêm quanh chóp có nguy hiểm không?

Viêm chóp răng có thể gây ra những hậu quả không mong muốn nếu không được điều trị kịp thời. Các hậu quả có thể bao gồm:

• Đau nhức khiến bệnh nhân ăn nhai khó khăn, thói quen nhai 1 bên hàm lâu dần sẽ dẫn đến lệch hàm, rối loạn khớp nhai, mặt mất đi sự cân đối.
• Áp xe chân răng: tình trạng viêm nhiễm cấp tính diễn ra khiến ổ viêm sưng lên và chảy mủ, đau và sốt khiến bệnh nhân mệt mỏi hơn.
• Tiêu xương hàm: đây là biến chứng phổ biến nhất của bệnh lý viêm chóp răng, viêm quanh chóp chân răng khi không được phát hiện và điều trị sớm sẽ gây tiêu xương hàm, thậm chí còn có thể gây sưng phồng xương, gãy xương…
• Lung lay răng và mất răng: xương hàm bị tiêu dẫn đến răng bị lung lay, không chỉ mỗi răng bị viêm chóp mà còn có thể lung lay và ảnh hưởng đến các răng lân cận.
• Chèn ép thần kinh: đối với hàm dưới, nhiễm trùng quanh chóp lâu ngày có thể hình thàng nang quanh chóp, nang này lớn dần lên và chèn ép vào thần kinh hàm dưới.
• Viêm xoang hàm: đối với các răng cối hàm trên, viêm quanh chóp nếu không được xử trí có thể gây viêm nhiễm lan lên xoang hàm.

Thăm khám tư vấn viêm chóp răng với Bác Sĩ Nha Khoa

Bạn đang gặp vấn đề liên quan đến viêm chóp răng và cần tìm một bác sĩ đáng tin cậy để trao đổi, giải đáp, cung như giúp bạn khắc phục tình trạng này? Hãy liên hệ hoặc đến gặp bác sĩ Cường.

Bác sĩ Cường là một chuyên gia nha khoa có kinh nghiệm lâu năm trong lĩnh vực điều trị viêm chóp răng. Với hàng ngàn trường hợp điều trị thành công, Bác đã xây dựng được niềm tin và uy tín từ các rất nhiều bệnh nhân.

Bác có kiến thức chuyên sâu về viêm chóp răng và các vấn đề liên quan đến sức khỏe răng miệng. Khi thăm khám và điều trị Bác luôn dựa trên nguyên tắc “kỹ lưỡng, đơn giản và chính xác” và quan niệm “điều trị tốt nhất cho bệnh nhân nhưng lại tiết kiệm chi phí nhất”.

Sức khỏe răng miệng của bạn là quan trọng. Đừng để viêm chóp răng ảnh hưởng đến cuộc sống hàng ngày của bạn. Tránh rủi ro và những biến chứng nguy hiểm của nó, hãy liên hệ ngay với Bác sĩ để được tư vấn miễn phí nhằm giải quyết các vấn đề sức khỏe răng miệng của bạn.

Chuẩn đoán viêm chóp răng

Bệnh lý viêm chóp răng khá phổ biến, để chuẩn đoán xác định chính xác có bị viêm quanh chóp răng hay không dựa vào nhiều yếu tố, hình ảnh trên phim x quang có thể là bằng chứng chuẩn đoán rất chính xác.

Viêm quanh chóp cấp

Triệu chứng lâm sàng:

• Bệnh nhân than đau nhức răng, cảm giác đau liên tục đau nhiều khi cắn, nhai chạm phải răng đang viêm quanh chóp.
• Cảm giác như răng bị trồi lên. Răng hơi lung hay nhẹ.
• Có đáp ứng với thuốc giảm đau.

Thăm khám và x quang chuẩn đoán:

• Răng thường có miếng trám lớn, hoặc lỗ sâu, một số trường hợp răng có màu tối hơn những răng còn lại đối với răng đã bọc sứ thì có thể không phát hiện được các đặc điểm này.
• Gõ nhẹ lên răng bệnh nhân đau tăng lên
• Trên phim x quang ở viêm chóp răng cấp tính hầu như không có biểu hiện gì bất thường, vì tình trạng viêm nhiễm chưa lan rộng, có thể thấy hình ảnh giữa răng và xương ổ răng hơi xa nhau (dãn rộng dây chằng nha chu).
• Xương quanh chóp vẫn chưa bị tiêu hủy.
• Mô nướu quanh răng vẫn bình thường
• Thử tủy răng thường là âm tính, nghĩa là tủy răng thường đã bị chết.

Triệu chứng toàn thân:

• Có thể sốt nhẹ
• Mệt mỏi, chán ăn
• Có thể nổi hạch dưới hàm hoặc dưới cằm

Viêm quanh chóp mạn

Giai đoạn cấp tính không được điều trị tốt viêm chóp răng sẽ chuyển sang giai đoạn viêm mãn tính. Tiến triển âm thầm, thỉnh thoảng bùng phát lên đợt cấp tính. Nhận biết rõ ràng nhất là hình ảnh lỗ dò (một nốt nổi trên nướu gần răng bệnh) và trên phim x quang có tiêu xương quanh chóp.

Triệu chứng lâm sàng:

• Bệnh nhân thường không có biểu hiện đau nhức dữ dội như viêm quanh chóp cấp.
• Đa số răng bị sâu nặng hay vỡ lớn, chết tủy.
• Hôi miệng do nhồi nhét thức ăn.
• Nổi một hoặc nhiều nốt dưới nướu vùng chân răng, lâu lâu sưng lên vài ngày thì hết, bệnh nhân thường nghĩ mình thỉnh thoảng nóng trong người thì nó nổi lên.
• Sau vài hôm thì nốt đó xẹp xuống, lâu lâu có thể chảy mủ hoặc dịch. Uống thuốc thì nhanh khỏi hơn.

Thăm khám và hình ảnh x quang:

• Lỗ dò gần chóp răng bị viêm mãn tính
• Gõ có thể không đau hoặc đau nhẹ ở những lần tái phát đợt cấp tính.
• Chụp x quang thấy hình ảnh thấu quang – một vùng đen quanh chóp răng, đây là biểu hiện của nhiễm trùng lan rộng ra vùng xương xung quanh chóp răng khiến xương bị tiêu đi.
• Răng lung lay nhiều nếu xương quanh chóp răng bị tiêu nhiều.

Triệu chứng toàn thân: hầu hết các bệnh nhân đến khám thường không có bất kỳ biểu hiện gì bất thường do đó bệnh nhân thường vô tình phát hiện khi đi khám tổng quát. Nên chữa viêm chóp răng sớm nhất có thể tránh nguy cơ tiêu xương nhiều dẫn đến phải nhổ bỏ răng và thời gian hồi phục rất lâu dài.

Chuẩn đoán phân biệt viêm quanh chóp răng với bệnh lý khác

Viêm quanh chóp răng (cuống răng) thường chẩn đoán phân biệt với viêm tủy răng cấp và áp xe quanh chóp:

Xem thêm: Triệu chứng viêm tủy răng

Cách xử lý điều trị viêm chóp răng triệt để

Nguyên tắc điều trị

Nguyên tắc để điều trị viêm chóp răng được tổng hợp từ các nghiên cứu và được nhiều chuyên gia nha khoa ủng hộ là:

• Phát hiện và điều trị càng sớm càng tốt
• Kiểm soát tình trạng nhiễm trùng cấp tính, tránh viêm nhiễm lan rộng
• Lấy sạch tủy răng đã chết
• Đặt thuốc hoặc bơm rửa sạch ống tủy
• Trám bít ống tủy bằng vật liệu nha khoa tương hợp sinh học tạo điều kiện cho chóp răng lành thương
• Nạo sạch mô viêm và cắt chóp răng nếu đã điều trị nội nha mà tổn thương quanh chóp không hết.
• Tái khám theo dõi tình trạng tồn tại của răng bằng các triệu chứng lâm sàng và trên x quang.

Điều trị tủy răng

Lấy tủy răng hay điều trị nội nha là phương pháp phổ biến nhất để chữa viêm chóp răng, đây là phương án đầu tiên được các bác sĩ nha khoa lựa chọn.

Theo các nghiên cứu khoa học cho thấy việc lấy sạch tủy răng nhiễm trùng ra khỏi răng có viêm quanh chóp cấp tính hay mãn tính đều giúp vùng quanh chóp lành thương và tỉ lệ có thể thành công trên 85%.

Các vật liệu được sử dụng có thể là Canxi Hidroxit – Ca(OH)2 được quay vào ống tủy có thể giúp loại bỏ vi khuẩn và kích thích chóp răng lành thương. Tuy nhiên, hiện nay vật liệu Bioceramic ra đời, khả năng tương hợp sinh học tốt hơn, đáp ứng lành thương tốt hơn và lại khắc phục được những tác dụng không mong muốn của Ca(OH)2.

Xem thêm:

• Lấy tủy răng là gì?
• Tủy răng là gì?
• Lấy tủy răng có đau không? ✅5 Bí Mật Chữa tủy vẫn bị đau – Bs Cường (bscuong.com)

Điều trị toàn thân bằng thuốc

Trường hợp viêm quanh chóp cấp được điều trị nội nha kết hợp với điều trị toàn thân bằng thuốc giảm đau, kháng viêm, nếu có dấu hiệu nhiễm trùng thì được kê thêm thuốc kháng sinh.

Những trường hợp nặng nề, bệnh nhân bị áp xe quanh chóp có mủ, cần xử trí nhanh bằng cách rạch thoát mủ, bơm rửa cho sạch và uống thuốc kháng sinh, giảm viêm để giảm triệu chứng nhiễm trùng, sưng và đau cho bệnh nhân trước, sau khi tình trạng viêm nhiễm cấp tính được kiểm soát bệnh nhân được hẹn lại để điều trị tủy.

Điều trị phẫu thuật

Viêm quanh chóp răng mãn tính được điều trị phẫu thuật loại cắt, nạo bỏ mô viêm, mô nhiễm trùng ở chóp răng trong trường hợp răng đã điều trị nội nha (đã lấy tủy răng) nhưng sang thương quanh chóp không giảm mà còn có xu hướng lan rộng thêm.

Chữa viêm chóp răng bằng cách bóc tách và nạo bỏ mô nhiễm trùng ở chóp răng, có thể kèm theo cắt bỏ một phần chóp răng tùy theo từng trường hợp và từng mức độ nhiễm trùng.

Hầu hết các bệnh nhân sau điều trị cắt chóp răng (cắt cuống răng) đều có tỉ lệ thành công tốt, thủ thuật này thường được thực hiện ở vùng răng cửa hơn là vùng răng cối (răng hàm) phía bên trong.

Nhổ răng loại bỏ vi khuẩn gây viêm

Trường hợp viêm nhiễm nặng, tiêu xương rộng, cấu trúc mô răng yếu không thể phục hồi, khi đó phải nhổ bỏ răng đã nhiễm trùng chóp, vừa giúp lấy sạch viêm nhiễm ra vừa ngăn chặn tình trạng tiêu xương hàm rộng hơn nữa.

Nhổ bỏ răng viêm quanh chóp là trường hợp không mong muốn, vì mất răng bệnh phân phải trồng lại sớm để hồi phục chức năng ăn nhai và thẩm mỹ, tránh các răng khác xô lệch. Hiện nay có 2 phương pháp trồng răng phổ biến là: trồng răng implant hoặc làm cầu răng sứ để khôi phục lại chiếc răng đã mất.

Phòng ngừa viêm chóp răng

Khi răng bị sâu nên trám lại, vừa giúp ngăn chặn vi khuẩn xâm nhập vào tủy. Nếu tủy răng đã bị viêm nên được loại bỏ sớm, bệnh nhân nên được lấy tủy ngay khi tủy bị viêm gây đau nhức tự phát, tránh để trình trạng tủy răng bị chết lan ra khỏi chóp răng vào trong xương hàm.

Để phòng ngừa bệnh viêm chóp răng nói riêng và các bệnh lý răng miệng khác nói chung, cần thực hiện các nguyên tắc dưới đây:

• Hạn chế ăn thức ăn nhiều đường, nước ngọt có gas, đặc biệt vào ban đêm.
• Vệ sinh răng miệng kỹ lưỡng, đánh răng ít nhất 2 lần mỗi ngày.
• Thăm khám định kỳ với bác sĩ nha khoa để kiểm tra sức khỏe răng miệng mỗi 6 tháng/ 1 lần.
• Phát hiện sớm và điều trị sớm các bệnh lý sâu răng, viêm nướu, vôi răng mảng bám, viêm nha chu…
• Nếu viêm tủy răng cấp tính nên đi lấy tủy càng sớm càng tốt để tránh tủy răng bị chết lan rộng nhiễm trùng ra vùng chóp chân răng để phòng ngừa bệnh lý viêm chóp răng.

Bài viết được tham vấn chuyên môn bởi Bác sĩ Cường chuyên khoa Răng Hàm Mặt

Nguồn tham khảo

• Apical Periodontitis – StatPearls – NCBI Bookshelf (nih.gov)
• Tooth Apex – an overview | ScienceDirect Topics
• Periapical periodontitis – Wikipedia
• Periapical Abscess: Symptoms, Diagnosis & Treatment (clevelandclinic.org)
• Tooth Abscess: Symptoms, Causes, and Treatment (webmd.com)
• The many faces of periapical inflammation – ScienceDirect